Τα σχολεία άνοιξαν! Το παιδί όμως αρνείται να πάει σχολείο κατηγορηματικά. Αυτή η επίμονη συμπεριφορά κρύβει αίτια που είναι σημαντικό να γνωρίζετε για να μπορείτε να προσφέρετε βοήθεια στο παιδί σας.
Παράγοντες άγχους στη σχολική ηλικία μπορεί να είναι: το σχολικό περιβάλλον, η πίεση για υψηλή απόδοση στο σχολείο, οι σχέσεις με συνομηλίκους, οι υποχρεώσεις των μαθημάτων, ιδιαίτερα όταν συνδυάζονται με κάποια μαθησιακή δυσκολία, ο σχολικός εκφοβισμός, οι οικογενειακές συνθήκες διαβίωσης, η αλλαγή στην εμφάνιση (σπυράκια, γυαλιά, σώμα), η εφηβεία κ.ά. Κάποιες από τις επιπτώσεις της μη έγκαιρης αντιμετώπισης του άγχους στα παιδιά είναι η σχολική αποτυχία, η μη ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων και η κατάθλιψη. Άλλωστε τα παιδιά, αντιδρούν διαφορετικά στο άγχος ανάλογα με την ηλικία τους, την προσωπικότητά τους και τις δεξιότητες αντιμετώπισης που έχουν αναπτύξει. Οι γονείς πρέπει να είναι προσεκτικοί, ώστε να αποκωδικοποιούν τα μηνύματα άγχους του παιδιού και να μη διστάζουν να ζητούν βοήθεια από ειδικούς, όταν αυτό απαιτείται για την καλύτερη αντιμετώπιση.
Η δημιουργία άγχους είναι αποτέλεσμα ενός γεγονότος το οποίο φοβίζει το άτομο και δημιουργεί ψυχική ταραχή και συναισθήματα αγωνίας, ανησυχίας και αδιεξόδου, αβεβαιότητας, καθώς και σκέψεις ενδεχόμενου κινδύνου και απειλής. Το άγχος σύμφωνα με την Φροϋδική διδασκαλία διακρίνεται σε: α. αντικειμενικό άγχος, φόβος οφειλόμενος σε εξωτερικό αίτιο β. νευρωτικό άγχος ,που προέρχεται από συνειδητές ενορμήσεις. Ο Freud , τονίζει , ότι το άτομο που βρίσκεται υπό το κράτος του άγχους παρουσιάζει δυσχέρειες όχι μόνο προς την εκμάθηση νέου υλικού αλλά διακατέχεται και από ανησυχητικές εκδηλώσεις όπως έμμονη, ανασταλτικότητα, φοβίες, διαταραχές του λόγου κ.α
Παιδιά που διακατέχονται από άγχος πιθανόν να :
- Νιώθουν ανασφάλεια μένοντας μόνα σε ένα δωμάτιο
- Δείχνουν συμπεριφορά «προσκόλλησης» προς τους γονείς
- Ανησυχούν υπερβολικά και να φοβούνται για κάτι κακό που θα συμβεί στους γονείς τους ή στον εαυτό τους.
- Γίνονται «σκιά» του πατέρα ή της μητέρας στο σπίτι
- Έχουν δυσκολία στο να κοιμηθούν
- Έχουν εφιάλτες
- Έχουν υπερβολικούς, παράλογους φόβους που αφορούν ζώα, τέρατα, διαρρήκτες που πιθανόν να μπουν στο σπίτι, κ.α.
- Φοβούνται να μείνουν μόνα στο σκοτάδι, ή
- Έχουν ξεσπάσματα με φωνές όταν αναγκαστούν να πάνε στο σχολείο.
Πόσες φορές έχετε ακούσει τη φράση <<δεν θέλω να πάω σχολείο>>! Πάμε μαζί να αποκρυπτογραφήσουμε την παραπάνω φράση. Η αντίδραση αυτή μπορεί να σηματοδοτεί ένα βαθύτερο πρόβλημα: το σχολικό άγχος. Σύμφωνα με τους ειδικούς οι παρακάτω προτάσεις αποτελούν τις πλέον χρήσιμες συμβουλές για τους γονείς αναφορικά με την αντιμετώπιση των ανησυχιών των παιδιών για την απόδοσή τους στο σχολείο:
- Μείνετε χαλαροί
Τα παιδιά αναπτύσσονται με διαφορετικούς ρυθμούς, ειδικά τα πρώτα χρόνια. Ωστόσο, εάν ανησυχείτε για την απόδοση του παιδιού σας στο σχολείο, μεριμνήστε προληπτικά: Κλείστε ένα ραντεβού για να συζητήσετε τις ανησυχίες σας με τον δάσκαλο που θα είναι σε θέση να σας δώσει ακριβείς πληροφορίες και να σας προτείνει πώς μπορείτε να υποστηρίξετε καλύτερα τη μάθηση του παιδιού σας.
- Επικοινωνήστε με το παιδί
Να δείχνετε ευαισθησία και κατανόηση σε περιόδους κατά τις οποίες το παιδί σας μπορεί να αισθάνεται πιεσμένο και δίνετε του ευκαιρίες να μιλήσει για τους φόβους του. Ωστόσο, σεβαστείτε επίσης το γεγονός ότι ένα παιδί που εκδηλώνει άγχος μπορεί να μη θέλει πάντα να μιλάει. Σε τέτοιες στιγμές, βοηθάει να βρείτε τρόπους για να του υπενθυμίζετε την αγάπη και υποστήριξή σας. Το καλό σπιτικό φαγητό αποτελεί μια καλή μέθοδο προσέγγισης.
- Ανάπτυξη δεξιοτήτων
Το παιδί αισθάνεται ότι έχει περισσότερο τον έλεγχο της δικής του μάθησης. Βοηθήστε επίσης το παιδί σας να οργανώνει αποτελεσματικά τα σχολικά του καθήκοντα, ώστε να προστατεύει τον ελεύθερο χρόνο του, να χαλαρώνει και αποφορτίζεται από τις απαιτήσεις του σχολείου.
- Η <<αποτυχία>> είναι αναγκαία
Καλλιεργήστε αυτό που η Κάρολ Ντουέκ (Αμερικανίδα ψυχολόγος, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Stanford) αποκαλεί <<αναπτυξιακή νοοτροπία>>, σύμφωνα με την οποία όλα τα εμπόδια θεωρούνται ευκαιρίες μάθησης. Τονίστε ότι η ικανότητα δεν είναι πάντα σταθερή, αλλά μπορεί να εξελίσσεται μέσω της εξάσκησης.
- Επιβραβεύεται το παιδί σας
Προσπαθήστε να επιβεβαιώσετε την αξία των επιτευγμάτων του παιδιού σας εκτός της σχολικής εργασίας. Επιβραβεύστε τις ικανότητές του στο γήπεδο του ποδοσφαίρου, στο άθλημα ή στην τέχνη που προτιμά, στα αστεία του.
- Εκφράστε την υπερηφάνεια σας
Μην εξαρτάται την αποδοχή σας από το επίτευγμα. Με κάθε τρόπο, εκφράστε την υπερηφάνεια σας για τα επιτεύγματα του παιδιού σας, αλλά εστιάστε τον έπαινο σας στις ποιοτικές ιδιότητες και στους τρόπους που δούλεψε και που το οδήγησαν στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Να τονίζετε πάντα τη σημασία της εκπλήρωσης των προσωπικών δυνατοτήτων σε αντιδιαστολή από την επιθυμία να είναι ο καλύτερος. Αργά ή γρήγορα, το παιδί σας θα γνωρίσει κάποιον πιο λαμπερό και πιο ικανό.
- Δουλέψτε μέσα από τις φοβίες του
Εάν το παιδί σας είναι υπερβολικά ανήσυχο για την απόδοσή του, δουλέψτε μέσα από τις φοβίες του σχετικά με τις επιπτώσεις της μη καλής απόδοσης στο σχολείο. Βοηθήστε το να ξεπεράσει τις αρνητικές σκέψεις πως η αξία του ή οι μελλοντικές προοπτικές του εξαρτώνται εξ ολοκλήρου από τους βαθμούς του. Πείτε του ότι ένας χαμηλός βαθμός σε κάποιο διαγώνισμα δεν συνεπάγεται μελλοντική επαγγελματική αποτυχία.
Αθανασία Μαρία Ντινάκη
Ψυχολόγος Κέντρων «ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ»